Oktober 2012
7
2
Carbamoyl Fosfaat Synthase 1 Deficiëntie
Carbamoyl Fosfaat Synthase 1 Deficiëntie (CPS1D, OMIM #237300) is een van de klassieke
ureumcyclusdefecten (UCD). Het enzym Carbamoyl Fosfaat Synthase (CPS, EC6.3.4.16) is samen
met N-acetylglutamaat (NAG) betrokken bij de omzetting van ammoniak in carbamoyl fosfaat.
CPS1 deficiëntie resulteert in een gestoorde ureumcyclus. Biochemisch leidt dit tot verhoogde
plasmawaarden van ammoniak.
De klassieke presentatie van CPS1D is op neonatale leeftijd waarbij een hyperammoniëmische
encefalopathie wordt gezien. Een mildere deficiëntie kan zich op iedere leeftijd presenteren
waarbij een toename van incidentie wordt gezien in het eerste levensjaar en in de pubertijd. Vaak
zijn bij de late presentatie minder duidelijke klachten; ontwikkelingsachterstand,
gedragsproblemen, hepatomegalie en gastro-intestinale problemen. Klachten doen zich vooral
voor ten tijde van hoge eiwitinname of katabolisme (bij infectie of vasten).
De prognose is bij alle ureumcyclusdefecten afhankelijk van de hoogte van het plasma-ammoniak
en de duur van de hyperammoniëmie. Kinderen gediagnosticeerd in de neonatale periode hebben
de slechtste uitkomst. Complicaties zijn met name op neurologisch gebied door intoxicatie van het
centraal zenuwstelsel (Saudubray et al., 2011).
De behandeling van CPS1D bestaat uit twee fases: het behandelen van de acute hyperammoniëmie
en een lange termijn behandeling. De nadruk van de behandeling ligt op het voorkomen van
ontregelingen en op het waarborgen van een zo goed mogelijke ontwikkeling van de patiënt.
Wegens de hoge morbiditeit en mortaliteit van hyperammoniëmie moet behandeling zo snel
mogelijk worden gestart (Blau et al., 2012).
De prevalentie van CPS1D wereldwijd wordt geschat op 1 op 65.000 (Saudubray et al., 2011).
2.1
Presentatie
Ernstige neonatale vorm
De eerste klachten treden meestal op na een kort symptoomvrij interval, variërend van enkele
uren tot enkele dagen na de geboorte. In verband met de ernst van een dergelijke
levensbedreigende crisis is acute interventie vereist.
Symptomen:
•
Voedingsproblemen, lethargie, respiratoire- en circulatoire insufficiëntie, hyperventilatie,
vasomotore instabiliteit, problemen in de temperatuurregulatie, progressieve encefalopathie
met soms epilepsie en coma.
Kinderleeftijd
Bij presentatie op de kinderleeftijd zijn de symptomen vaak minder acuut dan in de neonatale
periode. De oorzaak van deze latere presentatie is vaak een combinatie van de volgende factoren:
Dieet
Symptomen
CPS1D
Aanvullend
onderzoek
Presentatie
Diagnostiek
Kinderen
Volwassenen
Behandeling
Begeleiding
Medicatie
Noodprotocol