Informatie
17
De wetenschappelijke ontwikkelingen rondom stofwisselingsziekten gaan erg snel.
In deze rubriek houden we u op de hoogte.
Kort Wetenschapsnieuws
Ernst van Tyrosine Hydroxylase deficiëntie van belang voor behandeling
Onderzoekers aan het UMC Radboud
in Nijmegen hebben ontdekt dat er
een mildere en een ernstigere variant
van de ziekte Tyrosine Hydroxylase
deficiëntie (THD) is. Ze kwamen tot
die conclusie op basis van gegevens
over afbraakproducten in hersenvocht
en de genafwijkingen. De onderzoe-
kers hebben nu voor het eerst in kaart
gebracht, dat de ernst van de sympto-
men direct samenhangt met de ernst
van het genetisch defect. Is het gen
sterk veranderd en wordt nauwelijks
nog dopamine aangemaakt, dan zijn
kinderen ernstig ziek. Is het gen min-
der ernstig veranderd en wordt er
nog een redelijke hoeveelheid dopa-
mine aangemaakt, dan zijn de symp-
tomen veel milder. Het onderscheid
in een milde en ernstige variant is
van belang voor de behandeling, die
bestaat uit toediening van L-dopa.
Die stof wordt door het lichaam om-
gezet in dopamine. Dopamine werkt
via dopaminereceptoren. Bij de ern-
stige groep patiënten hebben die re-
ceptoren niet of nauwelijks ooit do-
pamine “gezien”. Als je dan een
behandeling start en je geeft meteen
een flinke dosis L-dopa, dan krijg je
een enorme overreactie in de herse-
nen, dan raken de receptoren overbe-
last. Kinderen die nauwelijks
bewegen en heel slap zijn, gaan dan
ineens overmatig en ongecontroleerd
bewegen. Tot voor kort was dat nog
een reden om de behandeling te sta-
ken. Nu is bekend dat deze groep
ernstige patiënten met een hele lage
dosis L-dopa moet beginnen, die héél
langzaam opgevoerd moet worden.
Bij THD werkt het enzym tyrosine
hydroxylase niet of onvoldoende. Dit
enzym is essentieel voor de productie
van dopamine. Een defect in dit
enzym veroorzaakt een tekort aan do-
pamine. Dit leidt tot slappe spieren,
soms zo erg dat kinderen nooit leren
lopen. Ook kunnen kinderen een
ernstige ontwikkelingsachterstand,
afwijkende standen van ledematen,
mentale retardatie, slaapproblemen
en epileptische aanvallen krijgen.
Bron: Tyrosine hydroxylase deficiency:
a treatable disorder of brain catecholamine
biosynthesis -M.A. Willemsen, et al-
Brain 2010
Screening op homocystinurie voorlopig opgeschort
Per 1 oktober 2010 is de neonatale
hielprikscreening op homocystinurie
voorlopig opgeschort. Sinds de start
van de screening in Nederland in
2007
zijn nog geen pasgeborenen met
homocystinurie opgespoord, terwijl
op basis van prognoses ongeveer 15
gevonden patiënten verwacht werden.
Homocystinurie ontstaat door twee
typen defecten, te weten cystathio-
nine beta synthase deficiëntie (CBSD)
en remethyleringsdefecten (RMD).
In Nederland komt vooral de variant
van homocystinurie voor, die wordt
veroorzaakt door CBSD. In Neder-
land wordt gescreend op verhoogd
methionine in het bloed. Met deze
testmethode is ervaring opgedaan in
het buitenland (bv. Duitsland, Ierland,
Australië). Deze testmethode blijkt
voor de Nederlandse situatie echter
niet effectief, omdat de hier meest
voorkomende CBSD variant niet of
nauwelijks opgespoord wordt op basis
van een verhoogd methionine. Om te
kunnen screenen op deze CBSD va-
riant dient het homocysteïne bepaald
te worden in het bloed. Patiënten met
RMD zullen met de in Nederland ge-
bruikte test niet gedetecteerd worden,
aangezien hun methionine niet ver-
hoogd is, maar verlaagd. Dus worden
de meeste patiënten met de huidige
testmethode gemist.
Tot nu toe, echter, zijn nog geen pa-
tiënten gevonden die zijn gemist met
de screening. Dit kan te maken heb-
ben met het feit dat homocystinurie
zich ook pas op latere leeftijd kan
manifesteren. Wel werden in 2007 en
2008
een hoog aantal fout-positieven
gevonden vanwege parenterale voeding
in het AMC (resp. 59 en 26). In 2009
zijn 12 fout-positieve patiënten ge-
vonden en in 2010 tot nu toe 6. Dit
aantal is hoog aangezien er nog geen
echte patiënten met homocystinurie
zijn gevonden met de screening. De
verwijzing van de pasgeborene naar
een gespecialiseerd kinderarts in een
UMC leidt tot veel onrust en zorgen
bij de ouders. Het aantal verwijzingen
van fout-positieve patiënten dient
daarom wel in verhouding te staan tot
het aantal door de screening gevonden
patiënten met de aandoening. Daarom
heeft het ministerie van VWS beslo-
ten de screening op homocystinurie
voorlopig op te schorten. Wel wordt
de komende tijd gewerkt aan een be-
tere test voor homocystinurie.
Homocystinurie is een stofwisse-
lingsziekte die tot de volgende
symptomen kan leiden: dislocatie van
de ooglens, botafwijkingen, ontwik-
kelingsachterstand en andere neuro-
logische complicaties en door
verslechtering van de bloedvaten tot
trombose. Door behandeling met vi-
tamines of een dieet kunnen deze kli-
nische verschijnselen sterk worden
gereduceerd of zelfs voorkomen.
Bron: Brief van Centrum voor Bevolkings-
onderzoek en brief van Ministerie van
VWS.