Mei 2016
8
2.3 Diagnostiek
In iets meer dan de helft van de patiënten is er een bekende mutatie in het DNA. De genen die tot
nu toe bekend zijn, spelen een rol in mitochondriële functie, lipide metabolisme en autofagie.
Vaststellen diagnose NBIA
Klinisch beeld
: aan de hand van anamnese en de bevindingen bij neurologisch onderzoek kan er
een vermoeden van NBIA ontstaan.
o
Progressieve klachten
o
Mengbeeld van neurologische klachten
o
Extrapiramidale bewegingsstoornis (dystonie, parkinsonisme) met daarbij:
Piramidale stoornissen
Neuropsychiatrische stoornissen
Cerebellaire stoornissen
Visuele stoornissen
Aanvullend onderzoek
Moleculair-genetische diagnostiek
Moleculair-genetische diagnostiek, waarbij een afwijking in één van de genen die bekend zijn bij
NBIA kan worden aangetoond. In 65% van de patiënten is er een afwijking in deze genen, bij 35%
van de patiënten worden er geen afwijkingen gevonden.
DNA-diagnstiek
DNA-diagnostiek: mutatie-analyse in PANK2, PLA2G6, C19orf12, COASY, FA2H, ATP13A2, CP en FTL.
Waarbij alleen de eerste drie in deze aandoening veel voorkomen, de andere zijn erg zeldzaam.
Elke mutatie heeft zijn eigen klinische kenmerken (Tabel 1B). Er is ook een NBIA panel, waarin de
verschillende genetische varianten in één keer getest kunnen worden.
Tabel 1B: genen
Subtype
Synoniem
Gen
Positie op chromosoom
% NBIA verklaard door
mutaties in het gen
PKAN
NBIA1
PANK2
20p13
35-50%
PLAN
NBIA2,
PARK14
PLA2G6
22q12
20%
MPAN
-
C19orf12
19q12
6-10%
CoPAN
-
COASY
17q12
Zeldzaam
FAHN
SPG35
FA2H
16q23
Zeldzaam
Kufor-Rakeb ziekte
PARK9
ATP13A2
1p36
Zeldzaam
BPAN
SENDA
syndroom
WDR45
Xp11,23
1-2%
Aceruloplasminemie
-
CP
3q23
Zeldzaam
Neuroferritinopathie
-
FTL
19q13
Zeldzaam
Woodhouse-Sakati
syndroom
-
DCAF17
2q22.3-35
Zeldzaam
Idiopathisch (‘late
onset’)
-
Waarschijnlijk
heterogeen
Waarschijnlijk
heterogeen
Onbekend
Beeldvorming
MRI-hersenen: ijzer kan worden gezien op de MRI, met name op bepaalde opnames (T2* en SWI
gewogen opnames) is ijzer goed te zien. IJzer neerslag bevindt zich dan vooral in de globus pallidus
en soms de aangrenzende gebieden. De afwijkingen die zichtbaar zijn, zijn echter niet specifiek. Er
is naast overlap met andere ziektebeelden, ook een verscheidenheid aan MRI bevindingen binnen
NBIA. Al naar gelang de onderliggende oorzaak van NBIA kan de ijzerstapeling meer of minder
uitgebreid zijn.
