Figuur 1: Voedingsgerelateerde klachten van volwassen
patiënten met een mitochondriele ziekte.
14
De paradox van goed eten
Voedingstoestand bij volwassen patiënten met mitochondriële ziekten
Binnen de groep stofwisselingsziekten komen mitochondri-
ële aandoeningen in verhouding veel voor. Het aantal
volwassen patiënten met deze aandoening neemt toe.
De behandeling is op dit moment alleen ondersteunend, ge-
richt op verbeteren van de kwaliteit van leven. Voeding
speelt een belangrijke rol bij deze behandeling. Het is ech-
ter nog onvoldoende bekend wat de optimale voeding bij
mitochondriële ziekten is. Daarom zijn we binnen UMC
St. Radboud gestart met het doen van onderzoek hiernaar.
Door dit onderzoek hopen we in de toekomst tot een goed
wetenschappelijk onderbouwde dieetbehandeling te komen.
Ondervoeding
In 2011 heeft een literatuuronderzoek plaatsgevonden in
het UMC St. Radboud te Nijmegen.
De belangrijkste conclusies uit het literatuuronderzoek
waren:
- Er zijn aanwijzingen dat ondervoeding bij een mitochon-
driële ziekte kan leiden tot een nog meer verlaagde
energieproductie.
- Eiwittekort en ondervoeding kunnen leiden tot verder
verlies van spiermassa en tot toename van vermoeidheid.
- Vitaminetekort kan de functie van de mitochondriën
negatief beïnvloeden.
- Patiënten met mitochondriële ziekten zijn vaak kleiner
dan gezonde leeftijdsgenoten.
- Ongeveer 60% van de volwassen patiënten heeft maag-
darm klachten. Obstipatie komt het meest voor, maar ook
diarree, misselijkheid en buikpijn komen veelvuldig voor.
- Bijna de helft van de patiënten heeft in meer of mindere
mate problemen met slikken en/of kauwen.
Kortom: Een voeding met voldoende energie, eiwitten en vi-
tamines lijkt van groot belang bij deze aandoeningen.
Terwijl er juist veel klachten voorkomen die het moeilijk
maken om deze voedingsstoffen voldoende binnen te
krijgen. Zo ontstond het vermoeden dat volwassen patien-
ten met een energiestofwisselingsziekte een verhoogd risico
op ondervoeding hebben.
Ondervoeding wordt omschreven als een tekort aan
voedingsstoffen dat leidt tot nadelige effecten op gebied van
Een voeding met voldoende energie, eiwitten en vitamines lijkt van groot belang bij mi-
tochondriële aandoeningen. Terwijl er juist veel klachten voorkomen, die het moeilijk
maken om deze voedingsstoffen voldoende binnen te krijgen. Onderzoekers van het
UMC St. Radboud in Nijmegen namen de patiënten onder de loep en doen verslag
.
lichaamssamenstelling en zorgt voor een minder goed wer-
kend lichaam en dus toename van klachten (zie schema).
Ondervoeding
Om te onderzoeken of dit vermoeden juist was, hebben we
bij een aantal van onze patiënten al deze punten gemeten in
een praktijkonderzoek of opgezocht in de medische status.
Klachten
In een onderzoek onder 23 patiënten met een mitochon-
driële ziekte, 6 mannen en 17 vrouwen in de leeftijd van
18- 59 jaar, hebben we gekeken naar voedingsgerelateerde
klachten. Maag-darmproblemen komen het meest voor
(48%) gevolgd door slikklachten (41%), overgewicht (34%)
en ondergewicht 30 (%) zie figuur 1.
Lichaamssamenstelling
Bij 12 patiënten is de lichaamssamenstelling gemeten met
behulp van de bio-impedantiemeting (afbeelding 1). Met de
bio-impedantiemeting wordt de spiermassa in het lichaam
gemeten. Om deze vast te kunnen stellen, meet men de
elektrische weerstand van het lichaam (bio-impedantie).
Hieruit bleek dat de patiënten ten opzichte van gezonde
volwassenen minder spieren hebben en in verhouding
meer vet.
Tekort aan voedingsstoffen:
- Energie
- Eiwit
- Andere voedingsstoffen
Nadelig effect op:
- Lichaamsamenstelling: lengte,
gewicht, hoeveelheid spieren en vet
- Functioneren
