12
gevaarlijk. Dat was ook bij Lars het geval. Tijdens het
logopedisch onderzoek keken we samen met de ouders
naar het eten en drinken. Om te zien waarom Lars zich
steeds verslikte, werd er een slikvideo gemaakt. Bij dat
onderzoek krijgen kinderen wat hapjes en slokjes van hun
eigen voeding met contraststof vermengd. Daarop kunnen
we goed zien wat er gebeurt bij het slikken. Bij Lars bleek
dat tijdens het drinken er soms kleine beetjes in zijn luchtpijp
en longen terecht kwamen. Dat kan longontstekingen
opleveren. Omdat ander eten ook veel moeite kostte, kreeg
Lars een sonde: voor het vocht en zijn belangrijkste voe-
dingsstoffen. En… de ouders konden hem kleine hapjes met
de lepel geven om van zijn lievelingssmaken te genieten!
Als eten niet meer gaat
Als Joshua net op de basisschool zit, vraagt zijn juf zich af
wat er met hem aan de hand is. Hij valt vaker dan andere
kinderen en is soms wat afwezig. In de jaren daarna worden
de problemen steeds groter en uiteindelijk blijkt hij de ziekte
van Tay-Sachs te hebben. Het praten wordt steeds ondui-
delijker, lopen wordt langzaam onmogelijk en ook zijn
verstandelijke ontwikkeling gaat achteruit. Hij gaat naar de
tyltylafdeling van het speciaal onderwijs en steeds meer
wordt ook eten en drinken een probleem. Aanvankelijk
denken de mensen om hem heen dat hij niet wil eten en
aandacht vraagt, maar als hij zich een keer ernstig verslikt in
een stukje appel is het duidelijk dat er meer aan de hand is.
Omdat Joshua al goed kon eten en drinken toen de ziekte
bij hem zich openbaarde, ging dit nog lang goed. Maar ook
de aansturing van de spieren in zijn mond en keel werd
steeds meer aangetast. Omdat het langzaam gaat, kunnen
kinderen zich vaak nog lang aanpassen en manieren vinden
om het eten en drinken toch goed te verwerken. Tot het
moment dat het echt niet meer goed gaat. De keuze tussen
wel en geen sonde was voor de ouders van Joshua
moeilijk. Hij kon immers nog wel eten? Maaltijden duurden
echter steeds langer, gingen steeds moeilijker en Joshua
begon af te vallen. Samen met de ouders bespraken we wat
hij nog wel kon en wat niet meer. Hij kreeg een neussonde,
die later vervangen werd door een PEG sonde. Voor hem
bleek op den duur zelf eten en drinken helemaal niet meer
mogelijk. Maar soms een lekker smaakje in zijn mond,
was prettig!
Prelogopedie
Eten en drinken zijn basale functies in het leven. Een kind
dit niet kunnen geven en moeten ervaren dat alle pogingen
niet helpen, kan voor ouders een frustrerende ervaring zijn.
In de afgelopen 20 jaar is veel kennis verzameld over de
ontwikkeling van leren eten en de begeleiding daarvan. Dat
wordt ook wel prelogopedie genoemd. Het gaat dan niet
alleen om leren eten, maar ook om wat ouders samen met
hun kind kunnen ontwikkelen rond voeding en eten geven:
plezier hebben in eten. Al zijn het maar kleine hapjes!
Drs. Lenie van den Engel-Hoek
Logopedist kinderkliniek UMC st. Radboud, afd. Revalidatie
Meer informatie:
Hoera, ik eet! Eveline Leeuwenburg-Grijseels en Clairette
van der Weerd, (2008).
Eet- en drinkproblemen bij jonge kinderen. Lenie van den
Engel-Hoek, Marjo van Gerven, Sandra de Groot, Leenke
van Haaften en Karen van Hulst (2011). Uitgeverij van
Gorcum, Assen
Eten en drinken…
het lijken gewone zaken.
